ชื่อสมุนไพร | คนทา |
ชื่ออื่นๆ | กะลันทา โกทา ขี้ตำตา จี้ สีเตาะ ไม้สีฟัน สีฟัน สีฟันคนตาย สีฟันคนทา หนามจี้ |
ชื่อวิทยาศาสตร์ | Harrisonia perforata (Blanco) Merr. |
ชื่อพ้อง | Anisifolium pubescens (Wall.) Kuntze, Feroniella puberula Yu.Tanaka, Feroniella pubescens (Wall. ex Hook. f.) Tanaka, Feroniella pubescens (Wall. ex Hook.f.) Yu.Tanaka, Harrisonia citrinaecarpa Elmer, Lasiolepis multijuga Benn., Lasiolepis paucijuga Benn. & R. Br., Limonia pubescens Wall. ex Hook.f., Paliurus dubius Blanco, Paliurus perforatus Blanco |
ชื่อวงศ์ | Rutaceae |
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์:
ไม้พุ่ม แกมเถา สูงประมาณ 3-6 เมตร ผิวลำต้นสีเทา ตามกิ่งก้าน และลำต้นมีหนามแหลมสั้น มีรอยนูนเห็นได้ชัดเจนที่โคนหนาม ใบ เป็นใบประกอบรูปขนนกปลายคี่ เรียงสลับ แกนกลางเป็นปีกแคบ มีสันด้านบน ใบย่อยเป็นรูปไข่แกมรูปใบหอก หรือสี่เหลี่ยมข้าวหลามตัด ขอบใบหยักมน ปลายแหลม มีครีบตรงก้านใบ ใบอ่อนยอดอ่อนมีสีแดง ดอก เป็นดอกช่อมีสีขาว ดอกออกเป็นช่อกระจุกออกที่ซอกใบใกล้ปลายกิ่ง กลีบดอกด้านนอกสีแดงอมม่วง ด้านในสีนวล ผล ผลกลมและฉ่ำน้ำ ผลสด มีเมล็ดเดียวแข็ง เป็นพืชในเขตร้อน
กิ่
ใบ และกิ่ง
ลำต้น
ใบ
สรรพคุณ:
ตำรายาไทย ราก รสขมเฝื่อน แก้ไข้เหนือ ไข้พิษ ไข้กาฬ ไข้ตักศิลา แก้ไข้เส้น กระทุ้งพิษ ไข้หัว แก้ไข้ทุกชนิดแก้บวม บวมพอง สมานบาดแผล แก้บิด แก้ท้องร่วง แก้ตาเจ็บ แก้ปวดเมื่อย แก้ร้อนในกระหายน้ำ รักษาลำไส้ ขับลม ขับโลหิต แก้น้ำเหลืองสีย เปลือกราก แก้ไข้ แก้ท้องร่วง แก้บิด รักษาโรคลำไส้ รากเป็นส่วนประกอบหลักในตำรับยาแก้ไข้เบญจโลกวิเชียร รากอ่อนและต้น แก้ท้องร่วง แก้บิด ต้น แก้บิด แก้ท้องร่วง กระทุ้งไข้ แก้พิษไข้กาฬ แก้ร้อนในกระหายน้ำ ทั้งต้น รสขมเฝื่อน แก้ไข้ได้ทุกชนิด แก้ร้อนใน แก้กระหายน้ำ แก้บิด ท้องเสีย กิ่งก้าน รสขมเฝื่อน ทุบกิ่งก้านทำเป็นแปรงใช้สีฟัน รักษาฟัน เปลือกต้น แก้บิด แก้ท้องร่วง รักษาลำไส้ ต้มแล้วเคี่ยวเอาน้ำพ่นตาสัตว์แก้เจ็บตาใบ มีรสขม แก้ปวด ดอก แก้พิษแตนต่อย ผล รสขมฝาด ทาฟันทำให้ฟันมีสีดำ แก้ปวดฟัน
การศึกษาทางเภสัชวิทยา:
ฤทธิ์ต้านเชื้อ HIV-1
ทดสอบฤทธิ์โดยใช้สารสกัดน้ำ และ ethanol ของเนื้อไม้คนทา เพื่อหาฤทธิ์ต้านเอนไซม์ HIV-1 integrase (IN) ซึ่งเป็นเอนไซม์ที่เป็นเป้าหมายในการค้นหายาต้านโรคเอดส์ เอนไซม์นี้ทำหน้าที่ในการนำ DNA ของไวรัสเข้าไปยังโครโมโซมของโฮสต์ การทดสอบโดยใช้วิธี multiplate integration พบว่าสารสกัดน้ำให้ผลยับยั้งการทำงานของ HIV-1 integrase ได้ดีมาก โดยมีค่า IC50 เท่ากับ 2.3 µg/ml ซึ่งยับยั้งได้มากกว่าสารมาตรฐาน suramin ซึ่งมีค่า IC50 เท่ากับ 3.4 µg/ml ส่วนสารสกัด ethanol มีค่า IC50 มากกว่า 100 µg/ml ดังนั้นจึงอาจนำสารสกัดน้ำไปพัฒนาเพื่อเป็นสารจากธรรมชาติในการต้านเชื้อ HIV ได้ต่อไปในอนาคต
เอกสารอ้างอิง:
Bunluepuech K., Tewtrakul S. Anti - HIV-1 integrase activity of Thai Medicinal Plants. Songklanakarin J Sci Technol. 2009;31(3):289-292.
ข้อมูลเครื่องยา : www.thaicrudedrug.com